Η ΑΝΤΙΟΠΗ: Η Αντιόπη υπήρξε μια επιφανής Αμαζών της Ελληνικής Μυθολογίας. Ήταν κόρη του θεού του πολέμου Άρη και της Οτρήρης. Η Αντιόπη ήταν αδελφή (ή κατά μία άλλη εκδοχή κόρη) της βασίλισσας των Αμαζόνων Ιππολύτης.
Υπήρξε σύζυγος του Θησέα και συνεπώς η μοναδική αναφερόμενη σε ολόκληρη τη μυθολογία έγγαμη Αμαζόνα. Από τον Θησέα απέκτησε τον Ιππόλυτο ή, κατά τον Πίνδαρο, τον Δημοφώντα.
Η Ιππολύτη ήταν βασίλισσα των Αμαζόνων και κόρη του θεού Άρη. Συχνά ταυτίζεται με την Αμαζόνα Μελανίππη ή και την Αντιόπη, ενώ κι εδώ υπάρχουν πολλές παραλλαγές των μύθων της.
Ο Απολλώνιος ο Ρόδιος1 υποστηρίζει ότι η ίδια η Αντιόπη υπήρξε βασίλισσα των Αμαζόνων, η οποία συμβασιλεύοντας με την Οτρήρη, διέταξαν να οικοδομηθεί ναός του Άρη σε ένα νησάκι του Ευξείνου Πόντου.
ΘΗΣΕΑΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΟΠΗ: Σύμφωνα με τον Φιλόχορο2, αλλά και ορισμένους Λατίνους μυθικούς συγγραφείς, ο Ηρακλής πρόσφερε στο Θησέα την Αντιόπη ως λάφυρο της εκστρατείας του κατά των Αμαζόνων, αναγνωρίζοντας τη βοήθεια του ήρωα της Αττικής κατά την εκστρατεία του για τον ένατο άθλο, αυτόν της αρπαγής της ζώνης της Ιππολύτης. Πλειάδα, όμως, Ελλήνων ιστορικών και συγγραφέων πρεσβεύουν ότι ο ίδιος ο Θησέας απήγαγε την Αντιόπη φέρνοντάς την στην Αθήνα, με τη βοήθεια και άλλων ηρώων.
Μάλιστα κυρίαρχο ρόλο στην αρπαγή της έπαιξε ο Θεσσαλός βασιλιάς και φίλος του Θησέα, ο Πειρίθους3. Κατά μία αττική παράδοση, η Αντιόπη σκοτώθηκε στην Αθήνα πολεμώντας στο πλευρό του Θησέα εναντίον των άλλων Αμαζόνων, οι οποίες είχαν εισβάλει στην Αττική για να εκδικηθούν ακριβώς την αρπαγή της από τον Θησέα!
Σύμφωνα, όμως, με αντίθετη παράδοση, η Αντιόπη, ζηλεύοντας τον Θησέα για τον έρωτά του προς την νέα του “κατάκτηση”, τη Φαίδρα, υποκίνησε πόλεμο των Αμαζόνων εναντίον των Αθηναίων, στη διάρκεια του οποίου σκοτώθηκε από τον Ηρακλή.
Η αρπαγή της Αντιόπης, πάντως, έγινε αγαπημένο θέμα πολλών αγγειογράφων της Αρχαιότητας, ήδη από τον 6ο αιώνα π.Χ., ενώ ακόμη απεικονίζεται και σε αέτωμα του ναού του Δαφνηφόρου Απόλλωνα στην Ερέτρεια. Το όνομά της, ακόμη, αναγράφεται στον ερυθρόμορφο «Αμφορέα του Κροίσου», στο Λούβρο και σε ερυθρόμορφη υδρία που βρίσκεται στο Μουσείο του Μονάχου.
Η ΙΠΠΟΛΥΤΗ: Η Ιππολύτη ήταν βασίλισσα των Αμαζόνων και κόρη του θεού Άρη. Συχνά ταυτίζεται με την Αμαζόνα Μελανίππη ή και την Αντιόπη, ενώ κι εδώ υπάρχουν πολλές παραλλαγές των μύθων της.
Μητέρα της Ιππολύτης ήταν η Οτρήρη, ενώ αδελφή της ήταν η Πενθεσίλεια ή η Αντιόπη. Γνωστοί είναι οι μύθοι που συνδέουν την Ιππολύτη με τους κορυφαίους ήρωες της ελληνικής μυθολογίας, τον Ηρακλή και τον Θησέα.
Συγκεκριμένα, ο Ευρυσθέας, ανάμεσα στη σειρά των άθλων που επέβαλε στον Ηρακλή να πραγματώσει, του ζήτησε να αρπάξει τη ζώνη της Ιππολύτης, δώρο του πατέρα της Αμαζόνας βασίλισσας, του Άρη. Πράγματι ο Ηρακλής, συνεπικουρούμενος από άλλους ήρωες, κατόρθωσε μετά από μάχη να αρπάξει τη ζώνη και να την φέρει στον Ευρυσθέα.
Η ΙΠΠΟΛΥΤΗ ΕΚΔΙΚΗΤΗΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ: Σύμφωνα με την κύρια παραλλαγη του μύθου, η Ιππολύτη, μετά την αρπαγή της αδελφής της Αντιόπης, από τον Θησέα, που είχε έρθει στη Θεμίσκυρα, την πόλη των Αμαζόνων, για να βοηθήσει τον Ηρακλή, εξεστράτευσε επικεφαλής στρατού από Αμαζόνες κατά της Αττικής για να τιμωρήσει τον απαγωγέα.
Στον πόλεμο αυτό οι Αθηναίοι νίκησαν τις Αμαζόνες και η Ιππολύτη κατέφυγε στα γειτονικά Μέγαρα, όπου και πέθανε από τη λύπη της για την αποτυχία της. Μάλιστα οι Μεγαρείς έθαψαν την Ιππολύτη σε μνήμα που είχε το σχήμα ασπίδας των Αμαζόνων4. Μία άλλη παράδοση αναφέρει ότι ο ακούσιος φόνος της Ιππολύτης έγινε σε κυνήγι.
Η ΕΚΔΟΧΗ ΤΗΣ ΖΗΛΟΤΥΠΙΑΣ: Στην τραγωδία του Ευριπίδη “Φαίδρα”, η Ιππολύτη και όχι η Αντιόπη, έχει αποκτήσει από τον Θησέα ένα γιο, τον Ιππόλυτο. Ο Θησέας, όμως, λίγα χρόνια αργότερα, οργάνωσε το γάμο του με άλλη γυναίκα, την Φαίδρα.
Τότε η Ιππολύτη οργίστηκε με την απιστία του και εμφανίστηκε με ολόκληρη ομάδα πάνοπλων Αμαζόνων στο εορταστικό τραπέζι του γάμου, απειλώντας να σκοτώσει τους προσκεκλημένους.
Επακολούθησε μάχη, κατά την οποία η Αμαζόνα Πενθεσίλεια σκότωσε από λάθος την Ιππολύτη. Ωστόσο το άδοξο τέλος της Ιππολύτης δεν αποκλείεται να οφείλεται και στον ίδιο τον Θησέα ή σε έναν από τους συνδαιτυμόνες του.
Konstantinosa.oikonomou@gmail.com
1Αργοναυτικά, Β 387 κ.ε.
2. Ο Φιλόχορος ήταν Αθηναίος ιστορικός του 3ου π.Χ. αιώνα. Διασώθηκαν οι τίτλοι 23 συγγραμμάτων του και ένας σημαντικός αριθμός αποσπασμάτων.
3. Κι εδώ όμως αμφισβητείται ο “βοηθός” του Θησέα στην αρπαγή. Έτσι κάποιοι, αντί του Πειρίθου, εμφανίζουν τον Φόρβαντα, ως βοηθό του Θησέα.
4. Παυσανίας, Α΄ 41, 7.