Από τον Κων/νο Αθ. Οικονόμου (δάσκαλος, συγγραφέας)
Ο Άγιος Παρθένιος επίσκοπος Ραδοβισδίου Άρτας (21/7/1777): Ο Παρθένιος καταγόταν από το χωριό Βατσουνιά της Δυτικής Θεσσαλίας. Από μικρός ζούσε ασκητικά. Όταν έφτασε στην κατάλληλη ηλικία ανήλθε στο αξίωμα του επισκόπου Ραδοβισδίου1 της Ηπείρου. Αυτό όμως δεν άλλαξε σε τίποτα τον προηγούμενο τρόπο ζωής του Αγίου. Εξακολουθούσε την ίδια λιτή και ασκητική ζωή, με προσευχή, εγκράτεια και νηστεία, έχοντας κάνει το σώμα του κατοικητήριο του Αγίου Πνεύματος. Του άρεσε να εξέρχεται συχνά στο ύπαιθρο και να παρακολουθεί τα κοπάδια των προβάτων και των αγελάδων τα οποία συνήθιζε να ευλογεί. Κοιμήθηκε εν Κυρίω την 21η Ιουλίου του 1777. Τάφηκε πίσω από το Άγιο Βήμα της εκκλησίας των Αγίων Αναργύρων του Βελεντζικού. Όταν μετά από έτη, την 21 Ιουλίου έγινε η ανακομιδή των λειψάνων, άρχισε να πέφτει μια λεπτή βροχή και να αναδύεται μια ευωδία σ΄ όλο το χωριό. Από αυτό το συμβάν αναγνωρίστηκε η αγιότητα του Παρθενίου. Όταν οι συγγενείς του Αγίου ήρθαν από τη Βατσουνιά να παραλάβουν τα λείψανά του, οι κάτοικοι του Βελεντζικού αρνήθηκαν και προσέφυγαν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Ο πατριάρχης αποφάνθηκε ότι η τίμια κάρα του Αγίου έπρεπε να παραμείνει στο Βελεντζικό. Σήμερα ένα τμήμα του λειψάνου του βρίσκεται αποθησαυρισμένο στη Μονή Δουσίκου των Τρικάλων. Ακόμα και στα χρόνια μας, σε περιπτώσεις επιδημιών στα ζώα της περιοχής, οι κάτοικοι προσφεύγουν στη Μονή και ζητούν τις πρεσβείες του Αγίου Παρθενίου.
Ο Όσιος Διονύσιος ο εν Ολύμπω (23/1): Ο Όσιος γεννήθηκε πριν το 1500 στο χωριό Σκλάταινα (Δρακότρυπα) της Καρδίτσας2. Οι φτωχοί μα ευσεβείς γονείς του, Νικόλαος και Θεοδώρα, του έδωσαν το όνομα Δημήτριος. Μετά το θάνατο των γονέων του, σε ηλικία 18 ετών, εκάρη μοναχός (δόκιμος) στην Ι. Μ. Μεγάλου Μετεώρου από το γέροντα Άνθιμο που του έδωσε το όνομα Δανιήλ. Αναζητώντας περισσότερη ησυχία μετέβη στην Ι. Μ. Καρακάλλου, όπου ως μεγαλόσχημος μοναχός πήρε το όνομα Διονύσιος. Ζώντας με αυστηρή άσκηση και νηστεία που θύμιζε άγγελο, επιβλήθηκε με τα χαρίσματά του σε όλους τους πατέρες του Αγίου Όρους και εξελέγη ηγούμενος της βουλγαρικής τότε Μονής Φιλοθέου. Όμως εξαιτίας των πλειοψηφούντων στη Μονή Βουλγάρων, που αντιδρούσαν στην παρουσία του, εγκατέλειψε την αγιορείτικη πολιτεία και λίγο μετά το 1520 εγκαταστάθηκε στην περιοχή της Βέροιας όπου ίδρυσε την Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου. Καθώς τα χρόνια περνούσαν, ο κόσμος, θαυμάζοντας την ισάγγελη πολιτεία του Οσίου, συνέρρεε όλο και πιο πολύς, ενώ η τοπική εκκλησία ζήτησε απ΄ το Διονύσιο να αναλάβει τη θέση του επισκόπου που τότε είχε χηρέψει. Ο Διονύσιος, επειδή ήθελε να αποφύγει την εκλογή του από ταπείνωση, αναχώρησε και πάλι. Εγκαταστάθηκε σε ένα σπήλαιο του Ολύμπου, που σώζεται ως τις μέρες μας, ζώντας το γνωστό του ασκητικό βίο. Από εκεί, διωγμένος από κάποιους ντόπιους, μετέβη προσωρινά στην περιοχή του Β. Πηλίου, όπου έκτισε την Ι. Μ. Αγίας Τριάδος Σουρβιάς3 (δες φωτογραφία). Το 1542 επέστρεψε στον Όλυμπο, όπου τη φορά αυτή έκτισε μια Μονή στο όνομα της Αγίας Τριάδος και πάλι. Εκεί συγκεντρώθηκαν σε λίγους μήνες λόγω της φήμης του Οσίου πολλοί μοναχοί. Ο Διονύσιος περιόδευε συχνά στα χωριά κηρύττοντας και στηρίζοντας τους υπόδουλους συμπατριώτες του. Πολλά θαύματα έκανε ο Άγιος στο Πήλιο, τη Βέροια, τη Ραψάνη, κ. α. Εκοιμήθη εν Κυρίω την 23η Ιανουαρίου4, λίγο μετά το 1550, ημερομηνία κατά την οποία εορτάζεται η μνήμη του. Η γενέτειρα του Διονυσίου Δρακότρυπα5, πανηγυρίζει τη μνήμη του οσίου της τέκνου την τελευταία Κυριακή του Ιουλίου. Η κάρα του Οσίου βρίσκεται αποθησαυρισμένη στην Ι. Μ. Αγίου Διονυσίου του Ολύμπου (νέα Μονή).
Ο Άγιος Αρσένιος Ελασσόνας εκ Καλογριανών (13/1/1621): Ο Άγιος Αρσένιος γεννήθηκε το 1550 στα Καλογριανά της Καρδίτσας και ήταν μέλος της πολύτεκνης οικογένειας του ιερέα Θεοδώρου και της Χρυσάφης. Η μητέρα του που ήταν ανιψιά του Αγίου Βησσαρίωνα, μετά το θάνατο του ιερέα-συζύγου της εκάρη μοναχή με το όνομα Χριστοδούλη. Στα Τρίκαλα μορφώθηκε ο Αρσένιος, έπειτα εκάρη μοναχός και χειροτονήθηκε διάκονος στην Ι. Μ. Δουσίκου. Το 1579 χειροτονήθηκε ιερέας, ενώ λίγο αργότερα σπούδασε στη Σχολή του Πατριαρχείου και έγινε εφημέριος στον Ι. Ν. της Παμμακαρίστου. Το 1584 ο οικουμενικός πατριάρχης Ιερεμίας Β΄ ο Τρανός, ο από Λαρίσης (που είχε ανεβεί στο θρόνο για δεύτερη φορά), χειροτόνησε τον Αρσένιο Επίσκοπο Ελασσόνας και Δομενίκου. Δυο έτη αργότερα μετέβη για μια διορθόδοξη συνάντηση στη Μόσχα, αλλά κατά την επιστροφή του διέμεινε επί διετία στην πόλη Λβωφ της Ουκρανίας, μετά από παράκληση των εκεί Ορθοδόξων της ελληνικής παροικίας, για να ενισχύσει τον αγώνα τους κατά της Ουνίας6. Το 1588 συνόδεψε τον πατρ. Ιερεμία, που είχε αποκατασταθεί για τρίτη φορά στον πατριαρχικό θρόνο της Κων/λης, στη Μόσχα, όπου, μετά από παρότρυνση του τσάρου Θεοδώρου Ιβάνοβιτς, εγκαταστάθηκε. Δεν ξέχασε όμως ποτέ τους σκλάβους ομοδόξους του. Πολύ συχνά έστελνε εικόνες και άλλα δώρα στις Ι. Μονές και τα Πατριαρχεία που υπέφεραν από τον οθωμανική κυριαρχία. Το 1597 έγινε αρχιεπίσκοπος Αρχαγγέλων (Αρχαγγέλσκ) και το 1613 αρχιεπίσκοπος Τβέρης (Τβερ) και Κασίν. Από το 1615, τέλος, δεποίμανε την Αρχιεπισκοπή Σουζντέλ και Ταρουσίου. Εκοιμήθη την 13η Απριλίου του 1621. Άφησε πίσω του αξιόλογο συγγραφικό έργο. Ο μητροπολίτης Κύριλλος Β΄ την 19η Ιουνίου του 2006 προνόησε για την αποθησαύριση ενός τεμαχίου των ιερών λειψάνων του Αγίου στον Ι. Ναό Ζωοδόχου Πηγής Καλογριανών.
Ο Ιερομάρτυρας Σεραφείμ7, επίσκοπος Φαναρίου και Νεοχωρίου από την Πεζούλα (4/12/1601): Γεννήθηκε από ευσεβείς γονείς, το Σωφρόνιο και τη Μαρία, γύρω στο 1550-60 στην Πεζούλα των Αγράφων. Τα πρώτα του γράμματα τα διδάχτηκε στην Ι. Μονή του Αγίου Παντελεήμονα, λίγο πιο μακριά από το χωριό του. Ενήλικας εκάρη μοναχός στη Μονή Κορώνης. Να σημειώσουμε ότι η Μονή αυτή ήταν γνωστή και με άλλες ονομασίες, όπως Κυρίας Θεοτόκου ή Κρυεράς Πηγής Αγράφων. Αργότερα χειροτονήθηκε ιερέας και λόγω της πνευματικής και ενάρετης ζωής του, εξελέγη ηγούμενος της Ι. Μ. Κορώνης. Επί των ημερών η Μονή γνώρισε μεγάλη ακμή και δόξα. Λίγο πριν το τέλος του 16ου αιώνα χειροτονήθηκε αρχιεπίσκοπος Φαναρίου και Νεοχωρίου. Το 1601, μετά την πρώτη αποτυχημένη επανάσταση του μητροπολίτη της Λάρισας Διονυσίου του Φιλοσόφου, συνελήφθη από τους Οθωμανούς στο Φανάρι, με την ψευδή κατηγορία ότι συνέβαλε σ΄αυτή την επανάσταση. Με απειλές και υποσχέσεις για τιμές στην αρχή, προσπάθησαν οι τύραννοι να τον κάνουν να αρνηθεί την πίστη του. Ο Τούρκος πασάς της περιοχής, βλέποντας τη σθεναρή του πίστη, έδωσε εντολή να τον δείρουν ανηλεώς και εν συνεχεία να του κόψουν τη μύτη και να ξεσκίσουν τις σάρκες του με πέτρες. Όλα αυτά τα υπέφερε με θάρρος και καρτερία. Εν τέλει τον οδήγησαν στην αγορά του Φαναρίου, κοντά σ΄ ένα κυπαρίσσι και τον σούβλισαν ζωντανό την 4η Δεκεμβρίου του 1601. αυτή την ημέρα έκτοτε η Εκκλησία τιμά τη μνήμη του. Σήμερα, στο χώρο που ο μάρτυρας άφησε την τελευταία του πνοή, υψώνεται ένας ναός στο όνομα του Αγίου Σεραφείμ. Στο Φανάρι η μνήμη του τιμάται και την τελευταία Κυριακή του Σεπτεμβρίου, ενώ στην Καρδίτσα, που τιμάται ως πολιούχος, την Κυριακή των Μυροφόρων. Η κάρα του Αγίου βρίσκεται σήμερα αποθησαυρισμένη στην Ι. Μ. Κορώνης.
- 1. Η περιφέρεια που εποίμενε ο Άγιος ήταν το ΒΔ τμήμα του σημερινού Ν. Άρτας και συγκεκριμένα οι περιοχές των τέως Δήμων Ηρακλείας (Κάτω Ραδοβίσδι) και Τετραφυλλίας (Άνω Ραδοβίσδι). Η επισκοπή αυτή είχε έδρα μέχρι το 1830 την κωμόπολη Βελεντζικό. Το έτος 1854, λόγω της επανάστασης στη Θεσσαλία οι Τουρκαλβανοί αποτέφρωσαν την μέχρι τότε ακμάζουσα πόλη που κατοικούνταν από 2.000-2.500 κατοίκους. Ο τότε εφημέριος του Ι. Ν. Αγίων Αναργύρων διέσωσε την αγία κάρα του Παρθενίου.
- 2. Δες σημείωση 18.
- 3. Η Μονή αυτή καταστράφηκε πυρπολούμενη από τους Τούρκους κατά την επανάσταση του 1821.
- 4. Σύμφωνα με το Συναξαριστή του, Νικόδημο Αγιορείτη, ο όσιος κοιμήθηκε την 24η Ιανουαρίου.
- 5. Ο Μτθ. Λαγγής στο έργο του “Ο Μέγας Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας” πιστεύει ότι ο Άγιος Διονύσιος γεννήθηκε στη Σκλάταινα των Τρικάλων (σημ. Ρίζωμα), που βρίσκεται σε απόσταση 14 χλμ. Από τα Τρίκαλα. (Μτθ. Λαγγής, ό.π., τόμος 1, σελ. 590). Αυτή η άποψη δεν μπορεί να αποκλειστεί.
- 6. Η Ουνία οργανώθηκε από τη Ρωμαιοκαθολική εκκλησία, σαν δούρειος ίππος, με σκοπό να αλώσει “εκ των ένδον” την Ορθοδοξία σε διάφορες Ανατολικές χώρες της Ευρώπης. Το θέμα της Ουνίας αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα αγκάθια στη συνεννόηση της Ορθοδοξίας με την Παπική εκκλησία, το οποίο, παρά τους “εναγκαλισμούς” διαφόρων μεγαλόσχημων κληρικών, παραμένει στο προσκήνιο, με υπαιτιότητα των Παπικών που δεν δείχνουν διάθεση επανόδου στην ορθή πίστη..
